از کجا بفهمیم دستگاه قند خون درست است ؟

از کجا بفهمیم دستگاه قند خون درست است ؟ دقت و صحت عملکرد هر دستگاه تست قند خون یکی از مهم ترین پارامتر های انتخاب هر دستگاه است . همواره نیاز است تا گلوکومتر به دقیق ترین نحو ، میزان قند خون را اعلام نماید . چرا که عدم کارکرد صحیح ان و ارائه نتایجی نا معتبر ، می تواند خطرات سلامتی زیادی را به همراه داشته باشد . در این شرایط ، ممکن است وضعیت بیماری یک شخص از حالت مرزی به حالت ابتلای کامل تغییر کرده و یا در میزان دوز انسولین مصرفی تغییراتی ایجاد کند .

به همین دلیل ، این سوال ایجاد می شود که

1. از کجا بفهمیم دستگاه قند خون درست است ؟
2. چگونه می توان میزان دقت و خطای یک گلوکومتر را به دقیق ترین نحو بررسی نمود ؟

در زیر که توسط کارشاسان متخصص تجهیزات پزشکی بی گزند تهیه شده است ، به معرفی راهکار هایی جهت اطمینان از دقت سیستم پرداخته شده است و نکاتی معرفی می گردند که پس از بررسی ان ها ، می توان به دقیق ترین نتایج دست یافت ؟

 

میزان دقت دستگاه های تست قند خون خانگی :

 

نتایج به دست آمده از تست با گلوکومتر های خانگی معمولا از میزان تفاوتی نسبت به روش های ازمایشگاهی برخوردار است . همواره میزانی خطا در تفسیر این دو رقم مشاهده می شود . تا حدود ۵ درصد خطا ، رقمی قابل قبول می باشد . چرا که تست در شرایط منزل ، نسبت با انجام این کار توسط اوپراتور های ازمایشگاه تفاوت های بسیاری دارد  . در نتیجه حتی در صورت استفاده از برترین و دقیق ترین دستگاه ها نیز ممکن است تا ۵ درصد خطا روئیت شود .

دستگاهی که از ۹۵ دقت برخوردار باشد ، از نظر ارگان های پزشکی سراسر جهان مورد قبول است . چرا که این میزان ، تفاوت چندانی در رویکرد بدن و اقدامات ضروری نخواهد داشت . اما با افزایش آن ، باید به شرایط خونگیری و یا شرایط فیزیکی شخص و نحوه انجام تست شک کرد .

 

عوامل موثر بر افزایش خطای یک گلوکومتر ( دستگاه تست قند خون خانگی)

 

عوامل کاهنده دقت ، می توانند به کیفیت دستگاه بستگی داشته ؛ و یا ناشی از مشکل و اشتباهی در روند تست و مراحل پیش از باشند .

مشکلات دستگاه که می تواند این خطا را ایجاد کند به شرح زیر است :

 

• استفاده از نوار های خراب : نوار تست قند خون محصولاتی بسیار حساس هستند که به سادگی می توانند منجر به فساد گردند . استفاده از نوار هایی که تاریخ انقضا ان ها گذشته باشد ؛ دچار هرگونه اسیب فیزیکی شده باشند ( تا شدن ، خم شدن ، تاب برداشتن ، خراش و … ) ؛ نوار هایی که در محیط های غیر استاندارد در برابر شرایط محیطی قرار داشته باشند ؛ مواردی که دچار هرگونه برخورد و تماس با دست ، مایعات و … همگی محصول را از حیطه اعتبار خارج می کنند .
• فیک و تقلبی بودن محصول : گلوکومتر های اصل تحت نظارت اداره تجهیزات پزشکی هستند . در صورت خرید این محصول از مراکزی که اعتبار ندارند ، اشخاص ممکن است نمونه های تقلبی را با اصل جابجا کنند . در این شرایط ، قطعا کیفیت محصول بسیار پایین بوده و نمی تواند به خوبی پردازش را انجام دهد .
• شرایط محیطی : هر سیستم برای عملکرد مطلوب ، نیاز به شرایط محیطی ، دمایی ، رطوبتی و حتی ارتفاع خاص دارد . در محیط هایی که خارج از حدود استاندارد باشند ، مثلا در محیط هایی با رطوبت خیلی زیاد ، دمای منفی و … ، روند تست به خوبی انجام نمی گیرد . هر دستگاه محدوده مشخصی دارد و این محدوده را برای مشتریان اعلام نموده است .
• مشکلات در منبع انرژی : منبع انرژی گلوکومتر ها معمولا به وسیله باتری تامین می گردد . هرگونه مشکل در روند برق رسانی به مجموعه ، عملکرد کلی سیستم را مختل می کند . ضعف باتری و اتمام عمر آن ، عدم قرار گیری صحیح درون محفظه و باز بودن درب محفظه ، می تواند در روند تامین انرژی اختلال ایجاد کرده و منجر به دریافت نتایج خطا گردد .

این موارد ، عمدتا ممکن است در روند نتیجه گیری مشکلاتی را به وجود اورده و از دقت دستگاه بکاهند .

با این حال ، اصلی ترین عوامل خطا ، به نحوه انجام تست توسط افراد مربوط است .  چه بسا یک دستگاه عملکرد عالی داشته باشد ، اما با انجام تست به روش هایی غیر اصولی ، نتایج کاملا با غلط روبرو شده و فرد به کیفیت گلوکومتر مشکوک شود .

 

الوده بودن محل خونگیری : اصلی ترین عامل ایجاد خطا ، الوده بودن محل خونگیری است . معمولا نوک انگشت دست محلی رایج برای انجام این کار است . این محل مرتبا در معرض الاینده های محیطی ، برخورد با مواد غذایی ، لوسیون و کرم ، عرق کردن پوست و … هستند .  تمامی این موارد هنگام نمونه گیری می توانند وارد پوست شده و در میزان رقم قند خون تاثیر بگذارند .

استفاده از نوار تست و قلم های استفاده شده : این محصولات صرفا یکبار مصرف هستند و تحت هیچ شرایطی نباید دو بار توسط خود شخص و یا مشترک استفاده شود . این کار نه تنها منجر به داده های غیر واقعی می گردد ؛ بلکه انتقال بیماری را نیز به همراه خواهد داشت .

عدم رژیم غذایی مناسب : پزشک ساعات انجام تست را مشخص می کند . این کار می تواند به صورت ناشتا و یا بعد از مصرف غذا باشد . انجام این کار در ساعاتی غیر از تجویز پزشک ، امری غلط است . همچنین در زمان تست بنا به تجویز ، معده باید کاملا خالی بوده و در شرایطی که بعد از غذا ازمایش صورت می گیرد ، همواره باید رژیم غذایی رعایت شود . برخی غذا ها کاهنده و یا افزایش دهنده موقت قند خون هستند و می توانند منجر به تغییرات غیر واقعی نتایج گردند .

 

این موارد ، رایج ترین علت های عدم دستیابی به نتایج واقعی بوده و با رعایت ان ها ، می توان به دقت دستگاه اطمینان نمود . با این وجود ، راهکار های دیگری نیز می توانند اعتبار یک مجموعه را مورد سنجش قرار دهند .

 

از کجا بفهمیم دستگاه قند خون درست است ؟  بررسی کارکرد به وسیله محلول کنترل

 

محلول های کنترل ، محلول هایی هستند که از مقادیر رقیق شده ای از اب ، میکروب کش ، گلوکز و بافر تشکیل شده اند . این محصول دارای مقدار مشخصی از قند است . برای تست به کمک این محصول ، نیاز به انجام مراحلی مشابه با تست قند خون است . مقدار معینی از ماده را روی نوار تست ریخته و به درون کیت سنجش فرستاده شود . این رقم  باید دقیقا مشابه با رقم استاندارد تعیین شده روی جلد محصول باشد .

روی جلد و یا بسته بندی محلول کنترل ، ذکر شده که در صورت صحت عملکرد ، مقدار قند اعلام شده پس از ازمون چقدر است . در صورتی که رقم اعلام شده و رقم روی مانیتور برابری کنند ، دستگاه از دقت بالایی برخوردار است . البته این در شرایطی ست که همواره نوار های تست سالم بوده ، باتری درون دستگاه عمر و عملکرد کافی داشته و تست در شرایط محیطی استاندارد صورت بگیرد .

توصیه می شود در شرایطی که نتایج به دست امده ، بسیار بیشتر و یا بسیار کمتر از حد استاندارد هستند ، یکبار نیز با کمک محلول کنترل ، ازمون را تکرار کرد . همچنین در شرایطی که عمر دستگاه بالا می باشد ، هر از چند مدت یکبار به وسیله این محلول تحت ازمایش قرار بگیرد تا بتوان از صحت کارکرد سیستم اطمینان حاصل نمود .

 

نکات لازم در ارتباط با محلول های کنترل دستگاه تست قند خون

 

لازم به ذکر است که این محلول ها نیز دارای تاریخ انقضا بوده و در شرایط نگهداری غیر اصولی و بیش از حد استاندارد ، می توانند به نوبه خود نتایج غلطی را نشان دهند .

از طرف دیگر ، هر برند سازنده دستگاه گلوکومتر به محلول هایی از برند خاص نیاز دارد . این محلول ها به گونه ای نیستند که بتوان از یک ماده برای تمامی گلوکومتر ها استفاده کرد . بهتر است برای انتخاب نمونه ای متناسب با دستگاه تست قند خون ، با مشاورین فروش تجهیزات پزشکی مشورت شود .

 

از کجا بفهمیم دستگاه قند خون درست است ؟  توجه به خطا ها

 

دستگاه های با کیفیت از برند های سرشناس ، هر یک از مشکلات مربوط به روند تست که می تواند در نتیجه گیری تغییر ایجاد کند را به کمک ارورر و خطا هایی روی مانیتور اعلام می کند .

هر برند از کدگزاری ویژه ای برای این کار استفاده کرده است . مثلا برخی دستگاه ها ، ارور ها را با کد هایی همچون H1 ، H2 ، H3  و … نشان می دهند . در حالی که برخی دیگر ، از کد های متفاوتی مثل E1  ، E2 ، E3 و … استفاده می کنند . افراد می توانند برای تفسیر هر کد ، به دفترچه راهنما مراجعه کرده و ان را مطالعه کنند . همچنین می توانند به سایت رسمی برند نیز مراجعه کرده و اطلاعات لازم را کسب کنند .

در این شرایط ، با علم بر مفهوم هر خطا ، نیاز است تا تست مجددا در شرایط استاندارد و پس از برطرف سازی مشکل ، مجددا تکرار شود .

 

عوامل موثر بر کارکرد صحیح دستگاه :

 

توصیه می شود همواره تست در شرایطی صورت بگیرد که بر اساس استاندارد های اصولی ان برند باشد . همچنین رژیم غذایی رعایت شده و فرد از مصرف موادی که می توانند نتیجه را با اختلال روبرو کنند ، خودداری نماید .

دستگاه ها به طور مداوم با محلول کنترل مورد ازمون قرار بگیرند .

یکی از مهم ترین نکات ، حفظ پاکیزگی محیط تست و نیز خود گلوکومتر است . علاوه بر این که محل تست باید عاری از هرگونه الاینده باشد ، نیاز است تا پاکیزگی دستگاه نیز رعایت شود . بعد از هر بار تست ، دستگاه نیز توسط پد الکلی پاکسازی شود تا عوامل الوده کننده ان از بین بروند .

تجهیزات جانبی از جمله نوار تست و سوزن در محیط هایی نگهداری شوند که عاری از هرگونه خطر الودگی ، قرار گرفتن در برابر شرایط محیطی و خطر های فیزیکی باشد . چرا که امکان تشخیص موارد فاسد شده از سالم وجود ندارد . در نتیجه فرد به اشتباه تست را با کمک همان موارد اغاز نموده و نتایجی اشتباه به دست خواهد اورد .

به طور کامل از معنی و مفهوم هر کد خطر اگاهی داشته و با مشاهده هر کدام ، ابتدا در راستای برطرف نمودن ان اقدام کرده و سپس مجددا تست را اغاز نمایید .