بین الملل رسپار: نمایندگان ایران و کشورهای گروه ۱+۴ عصر دوشنبه با حضور در هتل «کوبورگ» محل مذاکرات احیای برجام در وین، دور هفتم گفت‌وگوهای کمیسیون مشترک برجام را برگزار کردند؛ مذاکراتی که مورد توجه تحلیلگران و کارشناسان قرار گرفته و نظریات مختلفی پیرامون آن مطرح شده است.
برخی ناظران همچنان بدبینانه به این مذاکرات نگاه می‌کنند و معتقدند، دیوار بی اعتمادی بین طرفین آنچنان بلند است که دستیابی به توافق را دشوار می‌کند. در مقابل برخی دیگر از ناظران برآنند که مذاکرات روز گذشته رو به جلو و امیدوار کننده بوده و می توان به آینده خوشبین بود.
در همین رابطه رسپار در گفت‌وگو با دکتر حیدرعلی مسعودی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس حوزه سیاست خارجی به ابعاد و نتایج مذاکرات روز گذشته پرداخته است.
دکتر مسعودی در گفت‌وگو با رسپار عنوان کرد: براساس مذاکرات و اخبار بیرون آمده، من به چند نکته یا جنبه اشاره می‌کنم: جنبه اول در رابطه با محتوای مذاکرات است و جنبه دوم جنبه ساختار مذاکرات است. برای هر مذاکره دیپلماتیک، این مساله وجود دارد. یک متن و محتوا و یک فرامتن یا ساختار وجود دارد.
وی افزود: در مذاکرات، روز اول به نظر می‌رسد مسائل و مباحث پیرامون ساختار مذاکرات شکل گرفته است؛ به این معنی که عوامل فرامتنی بر محتوای مذاکرات سایه افکنده است؛ اینکه از ماه‌های گذشته مقدماتش فراهم شده، اینکه مذاکرات چه زمانی و کجا باشد و مذاکرات با آمریکایی‌ها مستقیم باشد یا غیرمستقیم؛ این‌ها بحث‌هایی بوده که علی‌رغم همه نوسان‌هایی که داشته است، به جایی که اکنون می‌بینیم، رسیده است. اینکه کارگروه رفع تحریم‌ها روز اول تشکیل شود یا روز دوم، یعنی در گام دوم بعد از شروع مذاکرات و کارگروه مربوط به تعهدات هسته‌ای روز بعد در گام سوم، یک عامل فرامتنی یا ساختاری در مذاکرات وین است.
این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: چیزی که به محتوای مذاکرات برمی‌گردد، این است که باید منتظر باشیم ببینیم از مذاکرات چه چیزی بیرون خواهد آمد و مقامات کشورهای مختلف در جمع خبرنگاران یا در نشست‌های خبری‌شان چه مواضعی را بیان می‌کنند. اما چیزی که تا این‌لحظه می‌توان مشخص نمود، این است که محتوای مذاکرات قبلی یعنی شش دور مذاکره قبلی که در قالب یک پیش‌نویس به نتیجه رسیده بود، به لحاظ محتوایی مسلط است. چرا این را عرض می‌کنم؟ به دلیل اینکه دیپلمات‌ها و مقامات ایران در چندهفته گذشته منتهی به مذاکرات وین، مواضع بحقی را بیان کرده‌اند؛ از جمله در زمینه دریافت غرامت از آمریکا. این تعبیر من است که بحث غرامت را عرض می‌کنم، اما بصورت مشخص آقای علی باقری کنی و دیگران این را مستقیم بیان کرده‌اند که بايد مسئولیت آمریکا در خروج از برجام مشخص شود. یعنی قبل از اینکه مذاکره در رابطه با ادامه یا احیای برجام یا حتی رفع تحریم اتفاق بیفتد بايد مشخص شود که آمریکا مسئول خروج از برجام بوده و بنابراین وقتی مسئولیت حقوقی آمریکا مورد شناسایی قرار گیرد و به رسمیت شناخته شود، نتیجه این خواهد بود کسی که مسئول این وضعیت است باید به عنوان نمونه غرامت هم به ایران پرداخت کند. یعنی اقدامات آمریکا باید از طریقی دیگر جبران شود و راه کاری برای عدم انتفاع ایران از برجام اندیشیده شود. این مساله محتوایی بود که طی هفته‌های گذشته وجود داشت و زمانی که مذاکرات آغاز شد، ما آن را خیلی جدی و پررنگ ندیدیم یا حداقل در مواضعی که مقامات و مذاکره کنندگان کشورها بیان کردند چیزی تحت این عنوان وجود نداشت.
مسعودی اظهار داشت: بنابراین اگر بخواهم جمع‌بندی کنیم، مذاکرات وین مانند هر مذاکره دیگری دو جنبه مهم دارد: جنبه ساختاری مذاکرات یا جنبه فرامتنی و جنبه محتوایی یا متنی مذاکرات. در روز اول مذاکرات همچنان مسائل ساختاری یا فرامتنی موضوع بحث بوده است. از این به بعد نشانه‌ها حاکی از این است که به لحاظ محتوایی حداقل موضوع اولیه مذاکرات، نتایجی است که از شش دور قبلی مذاکرات به دست آمده و در قالب یک پيش‌نویس در اختیار مذاکره کنندگان طرف‌های مختلف است و قرار است مذاکراتی را انجام دهند.
